Η καρδιά είναι το πρώτο όργανο που λειτουργεί στο έμβρυο και μπορούμε να τη δούμε να πάλλεται και να την ακούσουμε ήδη από την 6η εβδομάδα της κύησης. Σε αυτή την ηλικία όμως ο σχηματισμός των κοιλοτήτων και των αγγείων της καρδιάς είναι σε εξέλιξη και δεν θα ολοκληρωθεί πριν τις 10 περίπου εβδομάδες της κύησης.
Έτσι όταν κάνουμε την πρώτη σημαντική εξέταση που είναι το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας, οι δομές της καρδιάς έχουν σχηματισθεί και μπορούμε να δούμε αδρά βασικά στοιχεία της καρδιακής ανατομίας. Κυρίως σε αυτή τη φάση βλέπουμε αν έχουν διαμορφωθεί οι τέσσερεις κοιλότητες (δύο κόλποι και δύο κοιλίες) και τα μεγάλα αγγεία (η αορτή και η πνευμονική αρτηρία). Αν χρησιμοποιήσουμε έγχρωμο Doppler που απεικονίζει τη ροή του αίματος μπορούμε να πετύχουμε καλύτερη απεικόνιση.
Η εξέταση της καρδιάς στο έμβρυο των 11-13 εβδομάδων είναι σημαντική τόσο γιατί οι σοβαρές καρδιακές ανωμαλίες είναι σχετικά συχνές (πάσχουν περίπου 4 στα 1,000 έμβρυα) όσο και γιατί σχετίζονται με γενετικά προβλήματα, οπότε μπορεί να χρειαστεί αναλυτικός έλεγχος του εμβρύου με εξειδικευμένες εξετάσεις.
Επίσης, υπερηχογραφικά σημεία που μελετάμε στο υπερηχογράφημα στις 11-13 εβδομάδες όπως η αυχενική διαφάνεια (το υγρό στον αυχένα του εμβρύου), η ροή του αίματος σε ένα αγγείο στο συκώτι του εμβρύου (φλεβώδης πόρος) και η ροή του αίματος σε μια βαλβίδα της καρδιάς του εμβρύου (τριγλώχινα βαλβίδα) μας βοηθάνε να εντοπίσουμε τα έμβρυα που έχουν αυξημένη πιθανότητας καρδιακής ανωμαλίας και να τα εξετάσουμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια.
Ώστε αν συνδυάσουμε όλες τις πληροφορίες που μπορεί να μας δώσει το υπερηχογράφημα στις 11-13 εβδομάδες (αυχενική διαφάνεια, απεικόνιση της καρδιάς, ροή στο φλεβώδη πόρο και ροή στην τριγλώχινα βαλβίδα) μπορούμε να ανιχνεύσουμε περίπου τις μισές από τις σοβαρές καρδιακές ανωμαλίες σε αυτό το πρώιμο στάδιο της εγκυμοσύνης.
Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η εξειδίκευση και εμπειρία του ιατρού, η εφαρμογή των πρωτοκόλλων ελέγχου και το κατάλληλο μηχάνημα.